حتما برایتان اتفاق افتاده که در یک شب تابستانی پشه‌ها فقط دور شما بچرخند و بدن‌تان پر از جای نیش پشه باشد در حالی که هیچ اثری از گزش پشه در دوستانتان دیده نمی شود. چرا بعضی‌ها مثل آهن‌ربای پشه عمل می‌کنند، اما برخی دیگر حتی یک نیش هم نمی‌خورند؟ این موضوع فقط یک تصادف نیست!
کوتاه بگوییم، پشه‌ها شکارچیان هوشمندی هستند که عاشق گرما، بوی بدن، میزا دی اکسید کربن در بازدم شما هستند علاوه بر این عامل دیگری به اسم گروه خونی شما نیز بسیار تاثیر دارد پژوهش‌ها نشان داده‌اند که پشه‌ها به افرادی با گروه خونی O تقریباً دو برابر بیشتربه افراد با گروه خون A علاقه نشان داده اند. در کنار این عوامل، مواردی مثل رنگ لباس تیره، مصرف الکل و حتی بارداری میتوانند تأثیرگذار باشند. اما نگران نباشید! در ادامه مقاله، دلیل این گزینش‌های ناخوشایند و راه‌های فرار از دست پشه‌های سمج را بررسی می‌کنیم.
راز انتخاب طعمه توسط پشه‌ها چیست؟
پشه‌ها افراد را بر اساس چند عامل اصلی شناسایی و انتخاب می‌کنند:
1. متابولیسم و میزان دی‌اکسید کربن: پشه‌ها با تشخیص دی‌اکسید کربن بازدم شما از راه دور، شما را پیدا می‌کنند. سرعت متابولیسم بدن، تعداد نفس ها و میزان فعالیت فیزیکی و تعرق هرچه بیشتر باشد، پشه‌ها راحت‌تر شما را پیدا می‌کنند چون بویی تولید می‌کنید که برای پشه‌ها جذاب‌تر است.
2. بوی بدن و ترکیبات شیمیایی پوست: بدن هر فرد ترکیبات خاصی مانند لاکتیک اسید، آمونیاک و سایر مواد شیمیایی را تولید می‌کند که از طریق عرق و چربی‌های پوستی آزاد می کند. اگر بدن شما میزان بیشتری از این ترکیبات را تولید کند، احتمالاً برای پشه‌ها جذاب‌تر خواهید بود.
3. گروه خونی: همانطور که گفته شد گروه خونی O بیشترین تاثیر را در جذب پشه دارد و علت آن ترشح مواد خاصی از پوست است که پشه‌ها را به سمت برخی گروه‌های خونی بیشتر جذب می‌کند.
4. دمای بدن: پشه‌ها به گرما حساس‌اند، طبیعتا افرادی که دمای بدن بالاتری دارند بیشتر در معرض نیش قرار می‌گیرند.
5. رنگ لباس: پشه‌ها دید خوبی دارند و به رنگ‌های تیره مثل مشکی، آبی پررنگ و قرمز بیشتر جذب می‌شوند.
6. الکل و رژیم غذایی: نوشیدن الکل باعث افزایش دمای بدن و تغییر بوی عرق می‌شود که می‌تواند پشه‌ها را بیشتر جذب کند. همچنین برخی غذاها مانند غذاهای پر از نمک این تأثیر را افزایش می‌دهد.
7. بارداری: زنان باردار حدود ۲۱٪ بیشتر از سایرین مورد نیش پشه‌ها قرار می‌گیرند.
آیا ژنتیک در جذب پشه تاثیر دارد؟ بله، ژنتیک نقش مهمی در جذب پشه‌ها دارد و پژوهش‌ها نشان داده‌اند که حدود ۸۵٪ از حساسیت افراد به نیش پشه‌ها به عوامل ژنتیکی وابسته است. تاثیر گذارترین عوامل ژنتیکی گروه خونی، بوی بدن، ترکیبات شیمیایی پوست، متابولیسم و میزان تولید CO₂و پاسخ ایمنی بدن به نیش است.
پشه ها به کدام گروه های خونی علاقه‌ی بیشتری دارند؟
تحقیقات نشان داده که برخی گروه‌های خونی بیشتر از بقیه پشه‌ها را جذب می‌کنند. ترتیب گروه‌های خونی از بیشترین تا کمترین جذب پشه معمولاً به این صورت است:
گروه خونی O بیشترین جذب پشه
گروه خونی B جذب متوسط
گروه خونی A جذب کمتر
گروه خونی AB کمترین جذب
افراد با گروه خونی O تقریباً دو برابر بیشتر از افراد با گروه خونی A مورد نیش پشه‌ها قرار می‌گیرند. که دلیل این امر، ترشح مواد شیمیایی خاصی از سطح پوست و ترکیبات خاص موجود در خون است که پشه‌ها را جذب می‌کند. برخی افراد به‌طور طبیعی این مواد را ترشح می‌کنند، در حالی که دیگران به ویژه برخی از دارندگان گروه خونی A یا B مقدار کمتری از این ترکیبات دارند. درست است که پشه‌ها بیشتر به گروه خونی O جذب می‌شوند و کمترین جذب را برای گروه خونی AB دارند اما این به این معنی نیست که افراد با گروه خونی AB مورد هجوم پشه ها قرار نمیگیرند بلکه ممکن است کمتر از سایر گروه‌های خونی توسط پشه‌ها نیش زده شوند. بنابراین، اگرچه گروه خونی O می‌تواند عاملی برای جذب بیشتر پشه‌ها باشد، اما عوامل محیطی و فردی دیگر نیز نقش مهمی در این زمینه ایفا می‌کنند که به آنها اشاره شد.
چه افرادی بیشتر توسط پشه‌ها گزیده می‌شوند؟
همانطور که می دانید گروهی از افراد با یک سری ویژگی های مشخص شد بیشتر از دیگران در معرض نیش پشه قرار می گیرند، در مطالب بالاتر به این موضوع اشاره شد اما اجازه بدهید بعضی از این موارد را بیشتر توضیح بدیم تا بتوانیم راه حلی بهتر برای مقابله با آن داشته باشیم. پشه ها حیواناتی هوشمند و حساس به محیط هستند که برای یافتن میزبان، از نشانه‌های شیمیایی، گرمایی و بصری استفاده می‌کنند؛ این نشانه ها شامل:
1. افرادی که بیشتر عرق می‌کنند: پشه‌ها جذب دی‌اکسید کربن و سایر ترکیبات شیمیایی موجود در عرق می‌شوند. هرچه فرد بیشتر عرق کند، این مواد بیشتر در هوای اطراف او منتشر شده و احتمال گزش افزایش می‌یابد.
2. افرادی با دمای بدن بالاتر: پشه‌ها به حرارت و گرما حساس هستند،افراد با دمای بدن بالاتری دارند،گزینه خوبی میتوانند باشند. ورزشکاران، زنان باردار و افرادی با متابولیسم بالا جزو این گروه هستند.
3. تأثیر رنگ لباس: پشه‌ها با کمک حس بینایی خود میزبان را تشخیص می‌دهند. رنگ‌های تیره مانند مشکی، سرمه‌ای و قرمز نور بیشتری جذب می‌کنند و پشه‌ها را بیشتر جذب می‌کنند. در مقابل، لباس‌های روشن مانند سفید و کرم کمتر پشه‌ها را به خود جلب می‌کنند.
4. فعالیت‌های بیرونی و ورزش: افرادی که بیشتر در فضای باز حضور دارند، به ویژه در مناطق مرطوب و جنگلی، در معرض گزش بیشتری هستند. فعالیت‌هایی مانند کمپینگ، ورزش‌های فضای باز،پیاده‌روی در عصرها و باغبانی احتمال تماس با پشه‌ها را افزایش می‌دهد.
چرا حشرات برخی افراد را نیش نمی‌زنند؟
همه افراد به یک اندازه مورد هدف نیش پشه‌ها قرار نمیگیرند. عوامل مختلفی بر جذابیت بدن انسان برای پشه‌ها تأثیر می‌گذارند که برخی از آنها به‌طور طبیعی باعث کاهش احتمال گزش می‌شوند.
- اولین مورد عوامل ژنتیکی هست تحقیقات نشان داده که حدود 85 درصد از میزان جذب پشه‌ها به ژنتیک فرد بستگی دارد. برخی افراد به‌طور طبیعی ترکیباتی روی پوست خود ترشح می‌کنند که بازدارنده پشه است.
- مورد بعد که قبلا توضیح داده شده ترکیب شیمیایی پوست و میزان تعریق است. افرادی که کمتر عرق می‌کنند یا پوستشان ترکیباتی دارد که برای پشه‌ها نامطلوب است.
- بوی بدن و فلور میکروبی پوست از مهم ترین عوامل بازدارنده است.باکتری‌های موجود روی پوست نقش مهمی در بوی بدن دارند. افرادی که ترکیب میکروبی خاصی روی پوستشان دارند، کمتر پشه را جذب می‌کنند.
افرادی که کمتر مورد گزش قرار می‌گیرند، معمولاً به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی، ترکیب شیمیایی پوستی یا گروه خونی جذابیت کمتری برای پشه‌ها دارند. علاوه بر این، استفاده از مواد طبیعی روغن اسطوخودوس ،روغن اکالیپتوس لیمویی، سرکه سیب، سیر و پیاز مانند می‌تواند به دفع پشه کمک کند.
راه حل های موثر برای در امان ماندن از نیش پشه
تا این بخش از مقاله، درباره عواملی که در جذب پشه تأثیرگذار هستند و ویژگی‌هایی که برخی افراد را بیشتر در معرض نیش پشه قرار می‌دهد، صحبت کردیم. اکنون قصد داریم به راهکارهای مؤثر برای جلوگیری از نیش پشه و کاهش مزاحمت‌های ناشی از آن بپردازیم. در ضمن بخاطر داشته باشید اگر به دنبال رهایی قطعی از این موجود مزاحم هستید شرکت سمپاشی تضمینی آریا همیشه در خدمت شماست. برای جلوگیری از گزیدگی پشه‌ها، روش‌های متعددی وجود دارد که شامل استفاده از مواد دافع حشرات، انتخاب لباس مناسب و دوری از محیط‌های پر از پشه است. همچنین، کاهش محیط‌های مستعد رشد پشه‌ها می‌تواند تأثیر قابل توجهی در پیشگیری از نیش آنها داشته باشد.
روش‌های موثر برای پیشگیری از نیش پشه‌ها:
o استفاده از مواد دفع‌کننده مانند اسپری‌های حاوی DEET یا روغن‌های طبیعی.
o پوشیدن لباس مناسب، یعنی لباس‌های بلند، ضخیم و روشن برای کاهش دسترسی پشه به پوست.
o دوری از محیط‌های پر از پشه، مانند باغ‌ها ،محل‌های مرطوب یا مکان های دارای آب راکد در شب.
o نصب توری‌های ریزبافت روی پنجره‌ها و درها برای جلوگیری از ورود پشه‌ها.
o استفاده از دستگاه‌های دفع حشرات برقی یا دستگاه‌های اولتراسونیک.
بهترین گزینه‌ها برای محافظت از پوست در برابر نیش پشه:
o مواد دافع حشرات حاوی DEET، ایکاری‌دین یا روغن اکالیپتوس لیمویی.
o روغن‌های طبیعی مانند روغن درخت چای، روغن اسطوخودوس.
o سرکه سیب رقیق شده.
o ژل آلوئه‌ورا که هم خاصیت تسکین‌دهنده دارد و هم بازدارنده است.
جمع بندی:
اگر بخواهیم به طور چکیده درمورد نیش پشه، عوامل جذب کننده و راه های پیشگیری صحبت کنیم باید بگوییم پشه‌ها شکارچیانی که جذب افراد را بر اساس مجموعه‌ای از عوامل فیزیولوژیکی و محیطی انجام می‌دهند. عواملی مانند گروه خونی به ویژه گروه خونی O، بوی بدن، میزان تعریق، دمای بدن، و حتی رنگ لباس، میتوانند شما را بیشتر یا کمتر در معرض نیش پشه‌ها قرار دهند. پشه‌ها به شدت به دی‌اکسید کربن و ترکیبات شیمیایی بدن واکنش نشان می‌دهند، بنابراین افرادی که متابولیسم بالاتری دارند یا بیشتر عرق می‌کنند، بیشتر مورد توجه این موجودات قرار می‌گیرند. در این میان، ژنتیک نیز نقشی کلیدی ایفا می‌کند. تحقیقات نشان داده‌اند که 85% از میزان جذب پشه‌ها به عوامل ژنتیکی بستگی دارد. برای جلوگیری از نیش پشه‌ها، اقدامات ساده‌ای وجود دارد که می‌تواند شما را از گزیدگی‌های آزاردهنده محافظت کند. استفاده از مواد دافع، پوشیدن لباس‌های مناسب، دوری از محیط‌های مستعد و پر از پشه، و نصب توری‌های ریزبافت میتوانند در کاهش خطر نیش پشه‌ها بسیار مؤثر باشند. همچنین، استفاده از روغن‌های طبیعی مانند روغن اسطوخودوس و روغن اکالیپتوس لیمویی نیز به عنوان راهکارهای طبیعی برای دفع پشه‌ها شناخته می‌شود.